नागपूर हिवाळी अधिवेशनात विधानसभेत आणि विधान परिषदेमध्ये महाराष्ट्राचे मंत्री राधाकृष्ण विखे पाटील यांनी तुकडेबंदी कायद्यातील 2024 सुधारणा विधेयक सादर केले. दोन्ही सभागृहांत हे विधेयक एकमताने मंजूर झाले आहे. यामुळे आता 1, 2, 3, 4 किंवा 5 गुंठ्यांची जमीन खरेदी-विक्री शक्य होणार आहे.
तुकडेबंदी कायद्याची पार्श्वभूमी
तुकडेबंदी कायदा प्रथम 1947 मध्ये अंमलात आणला गेला होता. या कायद्याअंतर्गत प्रत्येक जिल्ह्यासाठी प्रमाणभूत क्षेत्र ठरवून देण्यात आले होते, आणि त्यापेक्षा कमी क्षेत्रफळाच्या जमिनींच्या खरेदी-विक्रीवर निर्बंध घालण्यात आले होते. मात्र, यामुळे सामान्य नागरिक आणि शेतकऱ्यांना अडचणींना सामोरे जावे लागत होते.
2024 सुधारणा विधेयकाची वैशिष्ट्ये
या सुधारणांमुळे आता 1 ते 5 गुंठ्यांच्या जमिनीचे तुकडे नियमित करण्यास मान्यता देण्यात आली आहे. विशेषतः, घर बांधण्यासाठी, शेतात जाण्यासाठी रस्ता तयार करण्यासाठी, किंवा विहिरीच्या खोदकामासाठी या क्षेत्रफळाच्या जमिनींची खरेदी-विक्री शक्य होणार आहे.
प्रमाणभूत क्षेत्राच्या मर्यादेचे बंधन संपले
पूर्वी प्रमाणभूत क्षेत्राच्या मर्यादेपेक्षा कमी जमिनीच्या व्यवहारासाठी मोठी अडचण होती. बाजार मूल्याच्या 25% शुल्क भरावे लागत असल्याने अनेक व्यवहार प्रलंबित राहिले होते. आता, या सुधारणांनुसार फक्त बाजार मूल्याच्या 5% शुल्क भरून खरेदी-विक्री करता येणार आहे.
अर्थसंकल्पीय तरतूद आणि कायदा मान्यता
या सुधारणेचा मसुदा आधी अद्यादेशाद्वारे जाहीर करण्यात आला होता. आता विधेयकाच्या स्वरूपात दोन्ही सभागृहांनी मंजुरी दिल्याने त्याचे कायद्यात रूपांतर झाले आहे.
कायदे बदलाचे फायदे
- जमिनीची उपलब्धता: नागरिकांना आता त्यांच्या गरजांनुसार कमी क्षेत्रफळाची जमीन खरेदी करता येईल.
- घर बांधकाम आणि इतर कामे सोपी: शेतात घर बांधणे, रस्ता बनवणे, किंवा विहीर खोदणे यासाठी 1 ते 5 गुंठ्यांच्या जमिनीचे व्यवहार सोपे झाले आहेत.
- सामान्य नागरिकांना दिलासा: पूर्वीच्या जाचक अटींमुळे सामान्य नागरिकांना होणाऱ्या त्रासावर उपाय सापडला आहे.
महत्त्वाची टीप
हे बदल केवळ ठराविक कामांसाठी – जसे की घर बांधकाम, शेत रस्ता तयार करणे, किंवा विहीर खोदकाम यासाठी लागू असतील.
निष्कर्ष
तुकडेबंदी कायद्यातील 2024 मधील सुधारणा हे सामान्य नागरिकांसाठी आणि शेतकऱ्यांसाठी दिलासादायक पाऊल ठरले आहे. कमी क्षेत्रफळाच्या जमिनीचे व्यवहार शक्य झाल्याने शेतकऱ्यांची कामे अधिक सोपी होणार आहेत.
तुम्हाला ही माहिती कशी वाटली? तुमच्या प्रतिक्रिया किंवा सुचवणी खाली कमेंटमध्ये कळवा. अशाच उपयुक्त माहितीसाठी आमच्या संकेतस्थळाला नियमित भेट द्या.